Anne Sütünün Yapımı
Anne sütü üretiminin başlaması, diğer bir deyişle laktogenezis, 2 aşamada olur.
-
Birinci aşama, gebelik sırasında gerçekleşir. Gebeliğin ikinci üç ayında memedeki bezlerde bulunan epitel, az miktarda kazein ve laktoz algılayacak biçimde değişir. Bu değişiklik sonucu, kanda laktoz ve alfa laktalbümin düzeyi artar. Ancak gebelik sırasında kanda yüksek düzeyde bulunan progesteron ve östrojen, bezlerden salgılanmayı baskılar.
İkinci aşama doğum ile başlar. Doğumdan sonraki dört gün içinde kan progesteron düzeyi başlangıcın onda birine düşer. Bu düşüş ile birlikte başlangıçta memelerden damla damla gelen süt miktarı, postpartum 3. günde artmaya başlar ve 5. Günde 50 ml/günden 500 ml/gün düzeyine ulaşır. İlk üç günde bebeğini emziremeyen kadınlarda bu geçiş süresi uzar. -
Doğumdan sonra sütün içeriğinde de değişiklikler ortaya çıkar, sodyum ve klor düzeyi düşerken, laktoz düzeyi artar. Bu değişiklikler 72 saat içinde tamamlanır. Ardından sütteki IgA ve laktoferrin düzeyleri artar. Laktoferrin alveolar hücrelerde yapılır ve salgılanırken, IgA transsitotik yoldan salınır. Enfeksiyonlara karşı koruyucu olan oligosakkaritlerin anne sütündeki düzeyi de ilk günlerde yüksektir.
Anne sütü yapımı, annenin beslenmesinden bağımsız olarak bebeğin doğru teknik ve sık aralarla emzirilmesi sonucu artar. Kadınların %99'u, aynı anda iki bebek büyütecek kadar süt üretecek kapasitesine sahiptirler. Doğumdan hemen sonra emzirmeye başlamak, yapımının uyarılması ve devamı için çok önemlidir. Süt, göğüslerde alveol adı verilen süt bezlerinde yapılır. Kanallar yolu ile meme başını çevrele kahverengi bölgenin altındaki süt havuzlarında birikir.
Bebek emdiğinde önce bu sütü alır. Sütün alveollerde kalan kısmı ise, meme ucundan gelen emme uyarısına bağlı olarak, hipofizden salgılanan oksin hormonunun etkisi ile memede süt bezlerinin ve kanallarının etrafınki kasların kasılması sonucu meme ucuna erişir. Oksitosin ya da boş; refleksi olarak tanımlanan bu olay sırasında, anne göğsünde iğnelenme ve uterus bölgesinde ağrı hissedebilir. Emzirmenin devam etmesi sonucu, meme ucundan gelen uyanlara bağlı olarak, kanda prolaktin hormonu düzeyi artar. Prolaktin hormonu, bir sonraki öğünün süt yapımını sağlamak için memede süt üretimini yapan bezler üzerine etkide bulunur. Doğumdan sonra, ilk aylardaki gece emzirmeleri, prolaktin salınımının artmasına yararlı olmaktadır